Đi biểu tình ...

(Mến tặng các bạn trẻ sinh viên Việt Nam ở Ý)

Sáng chúa nhật 18/05/2014 vừa qua vợ chồng tôi đến địa điểm tập trung đã được các cô chú sinh viên Việt Nam ở Ý thông báo trước đó để tham dự cuộc biểu tình chống Trung Quốc. Chổ biểu tình được sở cảnh sát Roma cho phép nằm cách Đại Sứ Quán Trung Quốc khoảng chừng trên dưới 100 mét, nhìn chung là nhà chức trách Roma chắc cũng muốn tránh không cho buổi biểu tình nằm ngay trước cổng Đại Sứ Quán Trung Quốc .... để không làm phật lòng một đối tác kinh tế thương mãi có trọng lượng mà Tây Âu nói chung cũng đang chịu khó lấy lòng. Tôi nói thế là bởi vì hồi năm 1979 thì cuộc biểu tình chống Trung Quốc xâm lăng Việt Nam đã được nhà chức trách Roma cho phép tổ chức ngay trước cổng của Đại Sứ Quán Trung Quốc ... Chắc có lẽ 35 năm về trước mấy chú Ba chưa “có thớ” như bây giờ .... Nghĩ vậy không biết có trúng không. Thật ra cũng không thể nào hỏi thẳng mấy anh cảnh sát Ý, mà giả sử có hỏi, chắc họ cũng chẳng biết trả lời ra sao. Nói cho cùng họ cũng chỉ là những người thừa hành công vụ. Còn lệnh là lệnh đến từ bên trên ... chỉ đạo cao lắm, không vói tới được đâu.

Tôi không nhớ là lần chót tôi xuống đường biểu tình “vì Việt Nam” là năm nào. Trước 75, thì cũng có tham dự những cuộc biểu tình của “nhân dân Ý ủng hộ cuộc chiến tranh chống Mỹ”, nhưng cũng chỉ là tham dự lén lút, đi bên lề của đoàn người biểu tình ... vì sợ bị “Bác Diêm” (1) kêu lên “điểm mặt chỉ tên”. Sau 75 thì đi biểu tình công khai, cùng với “bè bạn” ủng hộ cuộc “chiến thắng thần thánh” của Việt Nam ... Rồi lần lần cuộc sống cũng trở lại bình thường, Việt Nam cũng lần lần không còn là “điểm nóng” của thời sự mỗi ngày trên thế giới. Thêm vào đó là tình hình chính trị xã hội trong nước trong quá trình xây dựng đất nước cũng không suôn sẻ như người ta mơ tưởng: khó khăn khách quan thời hậu chiến, thêm tình trạng bị cô lập ngoại giao và phong tỏa kinh tế thương mãi với Tây Âu, cộng với những sai lầm chủ quan của giới lãnh đạo cũng bắt đầu tạo ra những bất cập, làm thay đổi trong suy nghĩ của mỗi người, của bè bạn thế giới. Thế rồi sau đó nổ ra chiến tranh ở biên giới phía tây (Campuchia) và tiếp theo là phía bắc bị Trung Quốc tràn quân sang xâm lăng (để dạy cho Việt Nam một bài học – tuyên bố của Đặng Tiểu Bình, thực chất là để tìm cách gây áp lực lên Việt Nam trong cuộc chiến ở Campuchia). Chắc có lẽ năm 1979 là lần cuối cùng vợ chồng tôi xuống đường biểu tình “vì Việt Nam”. Vì sau đó, nếu tôi nhớ không lầm, chẳng còn có cuộc biểu tình nào khác.

Thế mà cũng đã 35 năm qua rồi. Lần đó thì cũng là những gương mặt của bè bạn với Việt Nam, của những Việt kiều, của những anh chị trong phong trào ... Lần này, thì cũng vẫn những gương mặt đó .... có điều là ... 35 năm cũng hằn lên gương mặt của từng người. Bây giờ thì ai cũng lên chức “bô lão” cả rồi, con cái thì hầu như đã trưởng thành, có người cũng đã thành ông bà. Chả bù 35 năm về trước, đại đa số vẫn còn độc thân, hay cùng lắm cũng có một vài Việt kiều có con còn tay ẳm tay bồng.

Các "bô lão cựu chiến binh" tham gia biểu tình chống Trung Quốc ở Roma hôm 18/05/2014

35 năm trước thì chính chúng tôi là những người đã trực tiếp đứng ra tổ chức cuộc biểu tình, cũng thức đêm ngồi vẽ biểu ngữ, gõ máy chữ để làm tờ rơi, may cờ để hôm sau đem ra giăng lên trước cổng Đại Sứ Quan Trung Quốc. Lần này thì chúng tôi chỉ là các “bô lão” ngồi ngắm các cô chú sinh viên Việt nam trương cờ giăng biểu ngữ và hò hét khẩu hiệu ... và gật đầu tán thưởng ... chứ cũng chẳng còn sức để hò hét như 35 năm về trước. Thời buổi hậu hiện đại, kỹ thuật cao, các biểu ngữ bây giờ cũng được in ấn đẹp đẻ, cờ xí cũng nhiều vô số kể, tờ rơi in “offset” màu mè kỹ thuật đẹp, chẳng bù 35 năm về trước biểu ngữ vẽ tay méo mó, tờ rơi quay ronéo trắng đen, cờ xí thì may tay nên hình các cánh sao cũng không khéo như bây giờ (2).

Nhìn qua nhìn lại mà cũng đã 35 năm. Ấy vậy mà khi chạy ngang qua cổng của Đại Sứ Quán Trung Quốc (cửa sắt đóng im lìm, các xe bít bùng của cảnh sát đậu ngay trước cổng, cảnh sát gờm gờm nhìn chúng tôi đi ngang qua ...) tôi có cảm giác như cuộc biểu tình lần chót chống Trung Quốc chỉ mới xẩy ra hôm qua. Chắc có lẽ trong suốt 35 năm vừa qua, dù rằng quan hệ kinh tế và thương mãi giữa ta và Trung Quốc cũng đã có những bước tăng trưởng rất lớn, dù rằng mười mấy chữ vàng vẫn được lãnh đạo Việt Nam thường xuyên đem ra để “minh chứng” cho một quan hệ “đồng chí” tốt đẹp song phương .... nhưng trong đầu tôi ... lúc nào cũng bị cái “họa Đại Hán” ám ảnh, bởi vậy từ năm 1979 đến nay, lúc nào trong tiềm thức tôi cũng vẫn nghi ngại rằng ... có ngày lại phải quay trở lại trước cái cổng sắt của Đại Sứ Quán Trung Quốc ở Roma .... Và quả đúng như thế: 35 năm sau vợ chồng tôi cùng các bè bạn “bô lão” một thời ... lại phải “đường xưa lối cũ” ....

Các cô chú sinh viên trẻ Việt Nam hôm nay

Nhìn các gương mặt trẻ của các cô chú sinh viên Việt Nam hôm nay mà tôi cảm thấy như nhìn thấy lại chính mình của 35 năm về trước. Họ còn trẻ lắm, chắc là 35 năm về trước khi tôi tổ chức biểu tình chống Trung Quốc ... thì bố mẹ họ cũng chưa hẳn đã quen biết nhau. Nhìn họ tôi nghĩ đến một sợi chỉ hồng đã xuyên suốt qua từng thế hệ của dân tộc ta trong quá trình dựng nước và giữ nước: trước tôi là ông bà cha mẹ, rồi bây giờ sau tôi là các cô chú sinh viên hôm nay, ngày mai thì đến phiên các con cháu của các cô chú ... Thực tâm mà nói, cái ý nghĩ sợi chỉ hồng xuyên suốt từ thế hệ này qua thế hệ khác ... cũng không phải là một ý nghĩ vui vẽ gì. Vì nó chỉ cho thấy là đất nước ta lúc nào cũng phải lo chống ngoại xâm. Tôi chỉ cầu mong cho đất nước mình được yên ổn làm ăn để đời sống của người dân bớt phần cơ cực, để xã hội gột rửa hết những tàn dư của lạc hậu nghèo đói ngu dân, để đất nước bớt đi những bước tường vô hình ngăn cách các thành phần trong xã hội, để đất nước thực sự có một xã hội dân sự lành mạnh. Tôi chỉ cầu mong cho thế giới ... đến một lúc nào đó “quên” đi Việt Nam, vì  sẽ chẳng có điều gì đại họa để báo chí thế giới phải chỏ mũi vào ... Nhưng rất tiếc là qua bao nhiêu thế kỷ, đã biết bao thế hệ đã nằm xuống ... mà sợi chỉ hồng này vẫn cứ tiếp tục len lõi đi từ thế hệ này sang thế hệ khác.

  

Tờ rơi do các cô chú sinh viên soạn thảo để phát tán cho quần chúng trong buổi biểu tình

Đến khoảng 13 giờ hơn, một anh công an Ý vận thường phục ... đến cạnh tôi hỏi nhỏ: “Thế chừng nào các bạn tính ... xong chuyện biểu tình ?”. Tôi quay lại, nhìn anh ta dò xét. Anh ta nói thêm: “Chúng tôi đói bụng quá rồi ...”. Đúng là xứ Ý, cái gì cũng “phải” tùy tiện. Kiểu phép vua phải thua lệ làng (có lẽ đây là đầu dây mối nhợ của tất cả các yếu điểm của xứ Ý !!!). Giấy phép cho biểu tình đến 14 giờ, thế mà mới hơn 13 giờ các anh công an bắt đầu “van nài” để về nhà cơm nước.

Thế rồi sau cùng, cũng “thông cảm”, các anh chị sinh viên cho vãng tuồng khoảng hơn 13 giờ 30 ... sớm hơn thời gian dự định độ 15-20 phút. Trước khi ra về, các cô sinh viên Việt nam trẻ đẹp tặng cho mỗi anh công an cảnh sát một lá cờ Việt Nam .... có anh còn hỏi .... ở Roma có tiệm ăn Việt Nam nào ăn ngon hay không ?

Vợ chồng tôi cũng chuẩn bị khăn gói về nhà … Quay lưng đi, tôi thầm nghĩ … không biết chừng nào sợi chỉ hồng mới dứt ?

Roma, 28/05/2014

Chú thích:

(1): "Bác Diêm" là ông cố vấn của Tòa Đại Sứ Việt Nam Cộng Hòa thời trước 1975. Hồi đó, thi thoảng hể lâu lâu "nghe tin đồn" là "Bác Diêm" hay triệu anh em trong phòng trào chúng tôi đến để vừa "răn đe" vừa "dỗ ngọt".

(2) Hy vọng hôm nào rãnh rỗi ngồi lục lại mớ hình cũ tìm được một vài tấm ảnh chụp năm 1979 trước cổng Đại Sứ Quán Trung Quốc.

Biển Đông dậy sóng.

Việc Trung Quốc quyết định đem giàn khoan Hải Dương-981 ngang nhiên vào vùng biển thuộc đặc quyền kinh tế của Việt Nam trong những ngày qua đã đang làm cho tình hình ở Biển Đông trở nên cực kỳ căng thẳng.

Giàn khoang Hải Dương-981

Trung Quốc đã đưa giàn khoang HD-981 vào vùng đặc quyền kinh tế củaViệt Nam 

Một số các chuyên gia phân tích chính trị quốc tế đã đưa ra hàng loạt giả thuyết để giải thích quyết định sai trái nói trên của Trung Quốc.

Đa số đều cho rằng đây là một quyết định hoàn toàn có nội dung chính trị, bởi vì cho đến nay, theo các số liệu khảo sát thì dự trữ năng lượng trong vùng biển mà Trung Quốc đã ngang nhiên đem giàn khoan đến không bảo đảm sẽ có kết quả kinh tế  tương xứng với giá trị thiết lập giàn khoang khổng lồ (gần 1 tỉ đô la)  và chi phí to lớn để vận hành giàn khoan nói trên.

Do đó các giả thuyết được đưa ra đều nhìn theo góc độ chính trị. Giả thuyết đầu tiên cho rằng Trung Quốc đang muốn “thử lửa” Việt Nam, đang muốn dùng vụ việc giàn khoang để đo phản ứng của công luận, của nhân dân Việt Nam ... trước khi có những động thái khác trên biển Đông.

Một số ý kiến thì cho rằng Trung Quốc đang muốn “đo lường” tình đoàn kết của các quốc gia trong khối ASEAN, đang muốn “điểm danh” xem ai là “bè bạn” của Việt Nam, đang muốn “cân đo” trọng lượng ngoại giao của Việt Nam trong khu vực.

Có ý kiến thì cho rằng đây là một trong những màn kinh điển của các nhà cầm quyền: hiện nay tình hình nội bộ Trung Quốc đang có nhiều căng thẳng về chính trị và xã hội, chính quyền Bắc Kinh cũng đang lo lắng về việc một số tổ chức dân sự đang có những hoạt động chuẩn bị để làm lễ tưởng niệm vụ Thiên An Môn hồi năm 1989, rồi đến các mối đe dọa khủng bố của sắc tộc thiểu số Duy Ngô Nhĩ ở vùng Tân Cương, rồi đến những đấu đá phe phái trong nội bộ đảng Cộng sản Trung Quốc gần đây .... Do đó, để “hạ hỏa”, Trung Quốc đã cố tình gây ra vụ giàn khoan HD-981 để hướng dư luận nội bộ của Trung Quốc ra phía ngoài ... và cũng với hy vọng dùng “tinh thần ái quốc cực đoan” trong vấn đề “lãnh thổ biên giới”để kích cầu tình đoàn kết nội bộ Trung Quốc.

Một số ý kiến mang tính thời sự thì cho rằng đây là “phản ứng” của Trung Quốc về chuyến đi vừa rồi của Tổng thống Mỹ Obama ở Châu Á (hạ tuần tháng 4 vừa qua): tức là Nhật, Nam Hàn, Phi và Mã Lai .... toàn là những quốc gia đều có tranh chấp lãnh hải với Trung Quốc, nhất là trong thời gian qua căng thẳng với Nhật trên vùng quần đảo Điếu Ngư. Trung Quốc cũng hy vọng là Mỹ đang phải vất vã đối phó với tình hình căng thẳng ở Ukraine và quan hệ khó khăn với Nga ....do đó có thể Mỹ bị "phân tâm" và từ đó Trung Quốc sẽ tận dụng thời cơ để tìm cách lấn lướt Mỹ trên vùng Thái Bình Dương.

Nhưng dù với lý do nào đi nữa, thì quyết định ngang nhiên đem giàn khoang HD-981 vào vùng biển thuộc đặc quyền kinh tế của VN là một quyết định sai trái từ phía nhà cầm quyền Bắc Kinh. Nhưng càng tệ hơn nữa đây là một quyết định có tính chất “leo thang chiến lược” trong chính sách bành trướng của Trung Quốc: vì đây là lần đầu tiên Trung Quốc trắng trợn xâm phạm lãnh hải thuộc đặc quyền kinh tế của VN. Theo công pháp quốc tế thì khi có tranh chấp chưa được giải quyết thì không một quốc gia nào có quyền có hoạt động khai thác kinh tế trong vùng ... thế mà Trung Quốc đã ngang nhiên lên chương trình khoan thăm dò vùng biển nơi đang có tranh chấp với Việt Nam.

Ý đồ bành trướng của Trung Quốc đến nay là rất rõ ràng, và ai cũng biết là vùng Biển Đông là tuyến đường hàng hải huyết mạch của Trung Quốc để vận chuyển năng lượng, vật liệu, hàng hóa để nuôi sống nền kinh tế Trung Quốc, do đó, dù với bất cứ giá nào Trung Quốc cũng muốn có điều kiện để kiểm soát được Biển Đông.

So với Việt Nam thì Trung Quốc là nước lớn, lớn về dân số cũng như về trọng lượng kinh tế và sức mạnh quân sự. Và do đó, khi “thằng lớn” đã leo thang rồi .... thì khó mà nó có thể leo xuống .... cho dù là nó muốn ... Do đó, sự kiện giàn khoan HD-981 là một sự kiện mang tính chất “chiến lược”: nó ghi nhận một bước ngoặc lớn trong chính sách bành trướng của Trung Quốc. Và do đó, lần này phía chính quyền Việt Nam bắt buộc phải có một thái độ rõ ràng, dứt khoát đối với Trung Quốc, vì nếu sự kiện này bị “bỏ qua” thì coi như là Trung Quốc đã thi hành xong bước đầu cơ bản quá trình chiếm cứ Biển Đông.

Do đó, Việt Nam phải có phản ứng ra sao ?

Trước khi nói đến phản ứng thì cũng nên nhắc lại là Việt Nam luôn luôn chủ trương rằng tất cả mọi tranh chấp lãnh thổ đều phải được giải quyết một cách hòa bình xuyên qua đàm phán ngoại giao trên cở sở công pháp quốc tế. Nhưng đồng thời Việt Nam cũng luôn luôn khẳng định sự độc lập toàn vẹn lãnh thổ và quyết tâm bảo vệ lãnh thổ với bất cứ giá nào.

Phía nhà nước Việt Nam cũng nên tránh đặt quá cao vào ảo tưởng là các cường quốc lớn như Mỹ hay Nga có thể “can thiệp” để đở đòn cho Việt Nam. Ở đời không có quốc gia nào khơi khơi đổ tiền bạc thậm chí đến xương máu chỉ để “bảo vệ Việt Nam”.

Chỉ cần nhớ là năm 1974, chỉ vì lợi ích riêng tư với Trung Quốc mà Mỹ đã nhắm mắt làm ngơ để Trung Quốc tấn công hải quân của Nam Việt Nam chiếm lấy Hoàng Sa.

Năm 1978 Việt Nam và Liên Xô thời đó đã ký kết Hiệp định Hữu Nghị và Hợp tác Xô-Việt, trong đó có điều 6 ghi rằng trong trường hợp một trong hai nước bị đe dọa thì nước kia sẽ áp dụng các biện pháp thích nghi để đối phó. Chỉ một năm sau, năm 1979, Trung Quốc đổ quân tràn sang đánh Việt Nam ... Liên Xô đã hoàn toàn không có một phản ứng thích nghi nào cả  ....

Cụ thể thì trước mắt nhà nước Việt Nam có thể chủ động làm được những điều sau đây:

1)     Phía nhà nước Việt Nam có thể xem đây như là cơ hội để phát huy tối đa lực nội tại của toàn dân để giữ nước. Lúc này là lúc mà phía Quốc Hội và Chính phủ phải cùng sát cánh với nhân dân để nghiêm túc cải thiện guồng máy cơ chế nhà nước, một mặt dẹp bỏ các tệ nạn xã hội từ lâu đang làm suy yếu ngay chính guồng máy nhà nước, mặt khác để phát huy tối đa nội lực của chính nhân dân.

2)     Xây dựng một thể chế vận hành kinh tế minh bạch, đứng đắn để những người thực sự có khả năng làm kinh tế phát huy được hết vai trò của mình. Đó là điều kiện tiên quyết để Việt Nam có được một nền kinh tế vững mạnh, bởi vì trong thời đại kinh tế toàn cầu hóa hiện nay, không thể nào nghĩ rằng có thể giữ vững độc lập đất nước và toàn vẹn lãnh thổ ... nếu nền kinh tế èo uột và dễ bị điều kiện hóa bởi các nước khác có nền kinh tế thượng phong áp đảo được ta. Xin đơn cử một vài thí dụ đã xẩy ra: không thể nào chúng ta có nền kinh tế mạnh nếu từ phía Việt Nam vẫn để các bọn con buôn đầu cơ tích trữ từ Trung Quốc sang quấy phá nền kinh tế của ta bằng cách tuồn hàng buôn lậu qua biên giới phá nền sản xuất của ta, hay lừa gạt nhà nông Việt Nam chặt đốn cây nông nghiệp để làm triệt tiêu nông sản Việt Nam. Không thể nào cứ vin vào cái cớ là vì Trung Quốc là nước lớn, là đông dân hơn ta ... Vì chỉ cần nhớ là Israel chỉ có trên dưới khoảng 7 triệu dân nằm lọt giữa thế giới Ả Rập với hàng trăm triệu dân ... vậy mà Israel vẫn đứng vững và thậm chí ngày càng phát triển về kinh tế và khoa học kỹ thuật dù rằng lúc nào cũng phải đối phó với các đe dọa đến từ khối Ả Rập.

3)   Mặt trận ngoại giao phải là tiêu điểm cơ bản của các chiến lược của Việt Nam. Cần phải ra sức tìm cách xây dựng hậu thuẩn ngoại giao với các nước trên thế giới, và đặt biệt và với các nước trong vùng, trong khối ASEAN, vì tất cả các nước trong vùng đều có một mẫu số chung với Việt Nam là đều có tranh chấp lãnh hãi với Trung Quốc và đều bị chính sách bành trướng của Trung Quốc đe dọa. Ông bà có câu: một cây làm chẳng nên non, ba cây chụm lại nên hòn núi cao. Việt Nam phải luôn luôn cảnh giác về các đường lối đàm phán song phương với Trung Quốc, vì đấy là chính sách “chia để chặt” của Trung Quốc đối với các quốc gia trong vùng. Việt Nam phải tập trung đem tất cả vấn đề tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc ra các tòa án công pháp quốc tế ... bởi vì ai cũng nhận thấy là đứng về mặt công pháp quốc tế các lý luận hay yêu sách của Trung Quốc đưa ra từ trước đến nay trên Biển Đông là hoàn toàn phi lý, vi phạm tất cả các luật lệ hàng hải quốc tế, cụ thể là chuyện “lưỡi bò” của Trung Quốc.

4)   Cuối cùng là dù với bất cứ biện pháp nào, nhà nước Việt Nam cũng phải lấy dân làm gốc. Vì chỉ lấy dân làm gốc thì nhà nước mới có sức mạnh kiên cường trước bất cứ một hiểm họa xâm lăng bất cứ từ đâu đến, thậm chí cho dù đó là những thế lực trăm ngàn lần lớn mạnh hơn ta. Không cần phải nói dong dài: cuộc chiến chống Mỹ vừa qua đã là một minh chứng hùng hồn giá trị của chính sách lấy dân làm gốc. Ông bà ta ngày xưa đã mở Hội nghị Diên Hồng trước khi quyết định đánh đuổi quân Nguyên Mông ra khỏi bờ cõi. Ngày nay, với kỹ thuật hiện đại, chỉ cần chú ý nghe ý kiến của người dân trong xã hội mạng .... là có thể thấy hàng trăm Hội nghị Diên Hồng đang ngày ngày diễn ra trên Internet.

Roma, 11/05/2014