Đôi lời giới thiệu: sau bài phóng sự về những bạo loạn xảy ra gần đây ở Thượng Hải, Thâm Quyến, đặc phái viên thường trú ở Bắc Kinh của nhật báo "la Repubblica", Giampaolo Visetti, đã chuyển ngòi bút về thủ đô Bắc Kinh, nơi đang xẩy ra những đấu đá nội bộ khốc liệt trong Đảng Cộng sản Trung Quốc.
Nguyên tác bài này có tên "Lo stunami travolge il "nuovo Mao" e il potere di Pechino", đăng trên "la Repubblica" ngày 27/08/2015
26/08/2015
– Bắc Kinh. “Mùa hè đỏ lửa” đang hăm he đốt cháy luôn cả mùa thu sắp tới. Những người Trung Quốc đang bị thất điên bát đảo vì sự
sụp đổ thị trường chứng khoán kháo nhau rằng: “đây là sự trả thù của thị trường
chống lại nhà nước !”. Trong khi các chính phủ trên thế giới thì đang lo báo
động về một viễn ảnh “nỗi dậy của các thế lực Mao-ít chống lại phe yuppies cải
cách”.
Kể
từ thời Đặng Tiểu Bình thì đây là lần đầu tiên Trung Quốc bị rún động trước một
cuộc đại khủng hoảng kinh tế, trong khi ngày qua ngày tình hình cứ càng thêm
tồi tệ, thiếu điều như chỉ cần đi thêm một bước là toàn bộ leadership của Tập
Cận Bình sẽ ra … tro bụi.
Thậm
chí đến các biện pháp kiểm duyệt ngăn sông cấm chợ cũng không còn đủ sức trấn
áp sự bất đồng chính kiến hiện nay, không phải là bất đồng chính kiến về tư
tưởng chính trị, mà là một sự bất đồng chính kiến vì … tiền bạc, trong đó thay
vì giới sinh viên học sinh và trí thức xuống đường …. thì bây giờ là giới trung
lưu (middle class) và các tỉ phú, một số lượng người khủng khiếp đã được đưa đi
“nướng” trong lò “tư bản có định hướng” (capitalismo comunista). Cáo buộc tập
thể của giới này chống lại lãnh đạo Đảng, một sự kiện “vô tiền khoáng hậu”,
đang vượt qua khỏi các tường lửa trên Internet: “Xưa nay chúng tôi đã nhất nhất
tuân thủ mệnh lệnh của các ngài, nhưng các ngài đã phản bội và thậm chí bán
đứng chúng tôi”. Bởi vì cho đến hồi tháng 6 đây thôi, lãnh đạo Trung Quốc vẫn
còn kêu gọi mọi người mua cổ phiếu, bán nhà cả ruộng vườn hay vay nợ để nhào vô
nằm trong quả bong bóng thị trường có định hướng của nhà nước, vốn được thổi
phình ra với tốc độ 150% mỗi năm. Để rồi bây giờ chính các lãnh đạo ấy lại câm
như hến, thậm chí còn ra lệnh kiểm duyệt thông tin và đàn áp những cuộc chống
đối, hay đã ngụy tạo các con số thống kê, chậm trễ một cách không thể tha thứ
trong việc đưa ra quyết định để đối đầu quả bóng xì hơi.
Cứ
như là sự tàn lụi của một thời phát triển hoành tráng đang đập chết ngay chính
con rồng Châu Á. Tình hình khẩn cấp về kinh tế ngày thêm trầm trọng ở Bắc Kinh,
nhưng tệ hơn nữa là con vi khuẩn đang ăn sâu ngay trong trái tim của Đảng-Nhà
nước. Chỉ trong một vài tuần thôi mà sự đồng thuận của quần chúng dành cho Chủ
tịch Tập Cận Bình và cho Thủ tướng Lý Khắc Cường, vốn được xây dựng qua những cuộc
thanh trừng mang màu sắc chống tham nhũng, hoặc bằng những hứa hẹn cải cách, và
nhất là bằng quả bong bóng thị trường chứng khoán, đã biến thành tro bụi. Cả
một chuỗi những sự kiện thê thảm: hồi tháng 6 thì cái “tát tai” trong vụ bầu cử
ở Hồng Kông, đến tháng 7 thì thị trường bắt đầu suy sụp, rồi đến tháng 8 thị vụ
nổ kho hoá chất ở Thiên Tân, rồi sau đó là thị trường chúng khoán hỗn loạn, và
sau cùng là sự từ chối của các chính phủ Tây phương trước lời mời tham dự buổi
diễn binh ngày 3 tháng 9 kỷ niệm 70 kết thúc cuộc chiến tranh chống Nhật Bản.
Đây là lần đầu tiên mà trước mỗi sự kiện, nhà cầm quyền Bắc Kinh đã lộ vẻ lúng
túng, không đủ sức phản ứng và lấy quyết định đối phó.
Theo
các tin đồn “của giới thân cận” trong “cung điện” quyền lực, hay trong các văn
phòng của các tập đoàn khổng lồ của nhà nước, thì đang có một cuộc “thanh toán
đẫm máu giữa các phe phái trong Đảng”. Chả thế mà việc tuyên bố các thông số
kinh tế của tháng 8 đã được quyết định dời trễ hơn với lý do là “bận rộn việc
lo diễn binh”. Ngày tuyên bố những thông số mang tính “sống còn” của nền kinh
tế toàn cầu đã được dời đến giữa thời gian từ 10
đến 13 tháng 9 để lo chuẩn bị cho 12 ngàn lính sẽ diễn binh ngày 3 tháng 9 ở quảng
trường Thiên An Môn. Toàn bộ lãnh đạo cao cấp của 3 tập đoàn viễn thông sẽ bị
“san bằng”, trong khi một cuộc điều tra về các hoạt động “kinh doanh trái phép”
đang ập lên đầu của 5 cơ sở chuyên về môi giới tài chính. Thống đốc ngân hàng
trung ương Chu Tiểu Xuyên (Zhou Xiaochuan), vồn được coi là tay chân thân tín
của cựu Chủ tịch Hồ Cẩm Đào, đã bắt buộc phải bơm 21,8 tỉ đô-la để thu mua các
cổ phiếu ngắn và cực ngắn hạn để “hạ hoả” thị trường tài chính. Tờ “Nhật báo
Nhân Dân” (báo Đảng) được lệnh không được phát tán những thông tin “nhằm khích
động mối bi quan và lo âu”, và loan tin “sẽ nhanh chóng có những biện pháp vừa nhanh vừa quyết liệt để nhằm sửa
chửa những sai lầm trong kế hoạch năm năm.”
Diển
nôm theo tự điển của Tử Cấm Thánh có nghĩa là cái ghế của Chu Tiểu Xuyên đang
lung lay và Thủ tướng Lý Khắc Cường trong năm tới sẽ không được tái nhiệm. Đó
là hai nhân vật “triều đình” sẽ được đưa ra, cùng với vài chục bộ trưởng và phó
bộ trưởng “cải cách”, để trả giá hoá đơn của thị trường. Tuy nhiên cái bóng ma
trong Tử Cấm Thành vẫn còn lởn vởn trên đầu của “người cầm lái vĩ đại thời hậu
hiện đại”. Hàng ngàn quan chức cao cấp và tướng tá trong quân đội đã bị bắt
trong các chiến dịch bài trừ tham nhũng vừa qua, rồi những phe phái “tả” trong
Đảng vốn đã bị hất cẳng, những Thống đốc đang bị áp lực của khối nợ công đè
nặng, tất cả những người đó đang chực chờ một bước sơ hở của Tập Cận Bình vốn
đã bị cáo buộc là đã “làm nhục Đảng”.
Ở
Bắc Kinh người ta đồn rằng đang có một liên minh giữa hai phe “cựu”: phe của
hai cựu chủ tịch Giang Trạch Dân và Hồ Cẩm Đào với sự hỗ trợ của cựu Thủ Tướng
Ôn Gia Bảo, vốn được xem như là những đối tượng của những cuộc thanh trừng sắp
tới của đương kim Chủ tịch Tập. Chả thế mà các cuộc bạo loạn trong mấy hôm nay
xảy ra ngay đúng ở Thượng Hải, vốn là thành trì của phe Giang Trạch Dân. Quả
bom mà phe “hoài cổ” (bảo thủ) đang chuẩn bị cho nỗ để chống lại Tập Cận Bình
chính là những thông số phản ảnh đúng tình trạng thực tế của nền kinh tế Trung
Quốc: mức độ phát triển GDP sẽ không phải là 7% (như chính phủ tuyên truyền) mà
dưới 5%, nợ nhà nước sẽ phồng lên hơn 300% GDP, tức là hơn 3 ngàn tỉ đô-la,
phân nửa đã bị bốc hơi theo các bong bóng bất động sản,
còn nửa kia thì do chính các ngân hàng
“chui” đẻ ra. Sự hoảng loạn bán tháo bán đỗ các cổ phần trên thị trường chứng
khoán Trung Quốc đã thể hiện rõ hơn cả những chỉ số thị trường; Thượng Hải,
Thâm Quyến, Hồng Kông tất cả đang rún động, nhưng địa bàn rún động nhiều nhất
hiện nay chính là Bắc Kinh, ở đó đang có khả năng nổ ra xì-căn-đan về những
“dối trá” của Chủ tịch.
Đúng
là chính thể độc tài toàn trị đỏ không chịu nỗi cú sốc đầu tiên của thị trường. Nhưng sau 3 thập niên phát triển tăng tốc, cuộc
chạm trán khốc liệt và mang tính quyết định chính là cuộc chạm trán với “dân
chủ”.
Tập
Cận Bình thì đang cố gắng đấu tranh để được ghi tên vào lịch sử, trong khi
Trung Quốc đang đấu tranh để không phải quay lùi về quá khứ.
Bấp
bênh về kết của của cuộc chạm trán đã kìm hãm thị trường chứng khoáng ở Trung
Quốc, trong khi toàn thế giới biết rằng … trong “câu chuyện Bắc Kinh” còn nhiều
“ân oán giang hồ” cần phải được thanh toán.
28/05/2015