4 tháng sau khi “đại
đế” Silvio Berlusconi phải “đi lùi một bước” thì bây giờ đến phiên “thủ lĩnh tối
cao” (leader maximo) Umberto Bossi phải từ chức. Các con cờ lần lượt gục ngã giống
như một dãi quân cờ Domino.
Các "thiên thần" của
cánh hữu ở Ý, những nhân vật mà mới ngày hôm qua còn chễm chệ trên ngai vị của
cơ chế nhà nước, không phải để quản lý một nhà nước pháp quyền, mà để ra tay
bòn rút một đất nước, hôm nay rơi rụng như lá mùa thu.
Nếu 4 tháng trước,
trong cảnh dầu sôi lửa bỏng của nguy cơ vỡ nợ nhà nước Ý và khả năng phá sản cả
hệ thống đồng tiền Euro của cả Châu Âu, sự bất tài và thái độ thụ động của
Berlusconi đã khiến Châu Âu phải áp lực lên nước Ý và sau cùng Berlusconi phải chấp
nhận từ chức ... “như là một hành động lấy trách nhiệm đối với đất nước”, thể
theo tuyên bố vớt vác của chính Berlusconi trước báo chí. Thì hôm nay những
phanh phui về vụ xì-căn-đan lạm dụng công quỹ để tiêu xài riêng tư cho gia đình
và bè phái đã nhận chìm “thủ lĩnh” Umberto Bossi, và lần này, cũng y hệt như kịch
bản của Berlusconi, Bossi cũng từ chức vì ... “có trách nhiệm phải gìn giữ đoàn
kết cho Lega Nord”.
Chỉ trong vòng
hơn 4 tháng cả cái nền Đệ II Cộng Hòa đã trên đường ra nghĩa địa.
Với cảnh hạ bệ của
B&B (Berlusconi và Bossi) công luận sẽ không còn phải tiếp tục chứng kiến cái
mô hình chính trị hữu khuynh “hiện thực” và cực đoan trong những màn “khua
chiên múa trống” như hai thập niên qua.
Trong thời Đệ II
Cộng Hòa Ý thì Lega Nord là đảng chính trị “lâu đời” nhất, được sinh ra trong
khi nền Đệ I Cộng Hòa đang cáo chung, đã “vượt cạn” và lớn lên trong cơn bão táp của chiến dịch chống tham nhũng “bàn tay sạch”, một chiến dịch đã thay hình đổi
dạng cả nền địa chính của Ý. Ngay sau khi bão tố vừa ngưng, Lega đã nhanh chóng
liên minh với Berlusconi, tuy là một nhân vật tuy vốn là con đẻ hợp pháp của nền Đệ
I Cộng Hòa và đã từng núp dưới ô dù của các triều đại thời ấy, nhưng cũng đã
nhanh chóng “thay cờ đổi mão” để nhảy qua xác chết của Đệ I Cộng Hòa và chiếm
ngôi kế vị với lá bài “bình mới ... rượu cũ”.
Trừ khoảng gián
đoạn ngắn năm 1994 khi Bossi “hờn dỗi” chửi bới “tay Berlusconi là Mafia” với
“bầy heo phát-xít” (ý nói đến “tàn dư” phát xít của Fini, lúc ấy đang là một
trong những đồng minh của Berlusconi), liên minh cộng sinh
(symbiosis) giữa Berlusconi và Bossi ngày qua ngày tháng qua tháng đã “keo sơn
bền chặt” trên nền tảng của “đôi bên cùng có lợi” và dựa trên một thứ bản năng
ý thức hệ thực dụng, và đã nặn ra một “cánh hữu hiện thực”. Một mô hình chính
trị hữu khuynh phi-chính trị (antipolitica) trước đó chưa từng thấy trong các tảng văn hóa nhà nước Tây
phương: một mớ xào trộn thập cẩm của chủ nghĩa mị dân của thế lực kinh tế tài
chánh (Berlusconi) cộng với khái niệm “liên bang” kịch cởm kiểu “thùng rổng kêu
to” (Bossi) , pha thêm món “tôn sùng lãnh tụ” kiểu Bắc Hàn, rồi đem lên sân khấu
với những màn “tung hô vạn tuế” trên bệ xe (predellino) (Berlusconi) hoặc trong
đám khăn cờ màu xanh lá cây phất phới trên những đồng ruộng của vùng đồng bằng
sông Po (Bossi), với đám quần chúng bị kích thích cực điểm với những món từ “miễn
thuế” đến “liên bang tự trị”, từ “đánh đổ nền công lý của các tên thẩm phán cộng
sản” đến “ly khai”, thậm chí đến cả tư
duy “bài ngoại”.
Cộng sinh
Nếu Berlusconi
đã trực tiếp nhảy ra làm chính trị ... chỉ vì ô dù chính trị trước đây của hắn
cũng đã tan theo mây khói trên đóng tro tàn của nền Đệ I Cộng Hòa, thì Bossi đã
nhanh chóng lợi dụng thời buổi nhiểu nhương với cảnh “về chiều” của một đẳng cấp
chính trị trong bối cảnh của nước Ý lúc đó, Bossi tự coi mình như là một “quan
toàn quyền” của một nước thực dân coi nước Ý như là một “thuộc địa” cần phải ra
sức bóc lột: y chửi bới nhà nước Ý trong khi đang chễm chệ trên những chiếc xe
sang trọng mang biển số nhà nước Ý, y thẳng tay xúc phạm đến lá cờ của nước Ý
trong khi y đang ăn lương Bộ trưởng của nước Ý, y chẳng ngần ngại lăng mạ hiến
pháp Ý ngay sau khi y đã tuyên thệ trung thành với hiến pháp Ý để ngồi vào ghế
Bộ trưởng. Nếu đối đa số công luận, nhất là công luận quốc tế, tất cả lời ăn
tiếng nói của Bossi đều là kỳ quái và không có một lô-gích nào cả. Nhưng thực
ra cung cách hành xử của Bossi đều tuân theo một lô-gích rất hiện thực: vì
không đẻ ra nổi một đường lối chính trị, không có nổi trong đầu một tư duy,
không có khả năng bàn thảo nghiêm chỉnh .... nên Bossi chỉ còn lại lá bài “ăn tục
nói tỉu” chửi bới từ trên xuống dưới để kích động cử tri và gây mầm sống cho
Lega Nord. Cứ tưởng tượng một Bossi không chửi thề, không văng tục, không múa
tay múa chân .... thì chỉ còn là một ... “tượng đá trăm năm”. Tượng đá trăm năm
thì làm sao mà câu phiếu được ?
Umberto Bossi với một trong những cách diễn đạt tiêu biểu của hắn
Lịch sử lúc nào
cũng có những trớ triêu. Một Berlusconi
với đầy nợ nần công lý và suốt hai thập niên đã không làm gì khác hơn là mở một
cuộc thánh chiến một mất một còn với ngành tư pháp ... thế mà nguyên nhân khiến
y bị hạ bệ không phải đến từ công lý mà lại là do “khủng hoảng kinh tế”.
Một Bossi, cùng
với câu thần chú “chống hủ hóa sa đọa”, trong mấy chục năm đã chửi bới cái
“Roma đầu trộm đuôi cướp” (Roma ladrona) và cái “nhà nước chỉ biết vơ vét”, để
rồi hôm nay chính Bossi bị hạ bệ vì
chính đảng Lega Nord đã ngộ ra rằng dân “đầu trộm đuôi cướp” lại hiện hữu ngay
trong nhà, thậm chí lại là nhà của Bossi. Và “vơ vét” lại chính là vơ vét ngay
trong cơ sở của Lega, vơ vét đồng tiền do chính người dân đóng góp.
Dù là hai nhân vật
khác biệt nhau về đẳng cấp xã hội cũng như về cung cách hành xử, nhưng cả
Berlusconi và Bossi lại có những điểm tương đồng đên độ gây ngạc nhiên: cả hai
đều áp dụng lá bài mị dân để cai trị, cả hai đều chọn lựa cận thần không phải dựa
trên khả năng chuyên môn hay kinh nghiệm, mà tất cả chỉ dựa trên quan hệ “chúa-tôi”,
bè phái và gia đình hoặc tin tưởng lẫn nhau. Trong suốt mấy chục năm hoạt động,
cả hai đảng của Berlusconi và Bossi đều không hề có những tổ chức đại hội bầu
bán lãnh đạo một cách minh bạch, mà tất cả các nhân vật lãnh đạo trong hai đảng
đều do “bề trên” chỉ định. Có lẽ đây là nguyên nhân của sự sụp đổ mô hình “cánh
hữu hiện thực”: vì không có khả năng đào tạo lãnh đạo, nên trong suốt hai thập
niên qua, cả Berlusconi lẫn Bossi đều không đủ sức đương đầu với quá trình “kế
vị” lãnh đạo. Kết quả là sau hai thập niên cầm quyền, cả hai đảng đều đang phải
đối đầu một cách vất vả vấn đề “kế vị”. Thậm chí có khả năng là cả hai đảng của
Berlusconi và Bossi sẽ bị chia rẽ sâu sắc vì những đấu đá nội bộ.
Điều đáng nực cười
là chỉ trong vòng mấy tháng, kể từ khi bắt đầu nổ ra vụ biển thủ công quỹ hàng
mấy chục triệu của Luigi Lusi (tháng 2/2012), thủ quỹ của cái đảng (không còn hiện hữu) Hoa
Cúc, rồi đến biển thủ công quỷ của Francesco Belsito, thủ quỹ của Lega Nord, bổng
dưng cả Quốc Hội Ý “phát giác” ra rằng cái luật “hoàn trả chi phí tranh cử”
(rimborso elettorale) không ổn. Bổng dưng toàn bộ đẳng cấp chính trị ngộ ra rằng
với cái luật này thì khả năng biển thủ rất cao.
Theo thống kê
thì thì từ năm 1994 đến cuộc bầu cử Quốc hội lần chót năm 2008, nhà nước đã phải
trao 2,5 tỉ Euro cho các đảng dưới danh nghĩa “hoàn trả chi phí tranh cử”, trong
khi các kê khai chi phí tranh của các đảng chỉ lên đến 579 triệu Euro. Phần
khác biệt giữa 2,5 tỉ và 579 triệu ... được các đảng coi như là “tiền riêng” của đảng, các đảng có toàn quyền xử dụng ... dù rằng tiền đó là tiền do
người dân đóng góp.
Roma, 07/04/2012
Huê Đăng
(*) "La caduta degli Dei" (1969) là tựa đề của một cuốn phim nỗi tiếng của Luchino Visconti.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét