(Chuyển
ngử theo bài báo “L’allarme Grexit” của đặc phái viên Federico Rampino ở New
York đăng trên nhật báo “la Republica” ngày 08/02/2015
Giới báo chí gọi là “Grexit”: “Greek Exit”. Kịch bản trong đó
Hy Lạp có thể ra khỏi hệ thống đồng Euro đang trở lại thành đề tài “hot” mấy
hôm nay trong giới lãnh đạo chính trị và kinh tế tài chính Tây phương. Các
chính phủ Tây Âu, từ Bá Linh đến Hoa Thịnh Đốn, từ Bruxelles đến Roma, tất cả
đều đang “phân tích” kịch bản này. Các câu hỏi vẫn là những “câu hỏi muôn đời”:
Tổn thất bao nhiêu ? Thiệt hại bao nhiêu ? Lợi lộc bao nhiêu ? Đứa nào lỗ ? Đứa
nào lời ?
“Grexit” là một hiện tượng “vô tiền (nhưng chưa hẳn sẽ)
khoáng hậu”: cho tới nay các văn bản luật lệ của hệ thống tiền tệ Euro chỉ dự
trù …. “vào” mà thôi. Không có điều khoảng nào quy định “ra”. Trong khu vực
Eurozone người ta chỉ “vào” chứ chưa ai nghĩ đến việc “ra”. Việc ra khỏi hệ
thống Euro là một kịch bản “ngoại lệ” của hệ thống Euro.
Vấn đề không phải là “đồng ý” hay “phản đối” những quyết định
đối với Hy Lạp.
Vấn đề là (bất cứ một quyết định nào) sẽ có những phản ứng,
những tác động, những hệ lụy ra sao đối các quốc gia thành viên khác.
Hiện nay có hai “trường phái”. Trường phái thứ nhất, được gọi
nôm na là trường phái “gánh nặng” (“ballast” theo tiếng Anh, ở Ý họ gọi là
“zavorra”). Trường phái này hiện nay rất phổ thông ở Đức: Hy Lạp bị xem như là
một gánh nặng, một thi thể không còn sinh lực, và nếu hất được nó ra khỏi con
tàu Euro thì như trút bỏ được gánh nặng, con tàu Euro sẽ lấy lại vận tốc.
Trường phái thứ hai được gọi nôm na là “tiền lệ” (precedent):
“Grexit” sẽ tạo ra một tiền lệ, có nghĩa là trong “câu lạc bộ Euro” người ta có
thể “thoải mái ra vào”, và điều này sẽ tạo ra những câu hỏi đối với những
trường hợp “khác” như Ý, Tây Ban Nha. Kết quả là thị trường tài chính thế giới,
trước khả năng “ra vào như đi chợ” sẽ đòi hỏi những bảo đảm lớn hơn để bảo kê
nợ nhà nước của các quốc gia này: diễn nôm ra là các công trái phiếu nhà nước
của Ý và của Tây Ban Nha sẽ phải chịu lãi xuất rất cao vì các nhà đầu tư đòi
lãi xuất cao nếu công trái phiếu đó không có “ổn định” trong hệ thống Euro.
Trước mắt là có rất nhiều tiếng nói của “cơ chế” bác bỏ kịch
bản “Grexit”. Chẳng hạn như ông chủ tịch của Eurogroup, Jeroen Dijsselbloem (Hà
Lan), đã vội tuyên bố rằng “chẳng có bản nội quy hay hướng dẫn để Hy Lạp có thê
ra khỏi Euro”.
Tiếc là trong khi các “cơ chế” Euro đang tìm cách hảm phanh
thì ngay chính Hy Lạp lại đang có khuynh hướng nhìn “Grexit” như là … “thần
dược” (panacea), một thứ thuốc tiên .. uống vào là Hy Lạp trị dứt được cơn bệnh
quái ác mà cái quốc gia nhỏ bé trên vùng biển Địa Trung Hải đã phải hứng chịu
từ sáu năm nay: thắt lưng buộc bụng (austerity): Hy Lạp sẽ trở lại đồng tiền
dracma … và cứ thế mà tha hồ …. phá giá … và càng phá giá thì càng … đẩy nền
kinh tế nhà nước Hy Lạp tăng trưởng: boom xuất khẩu (hàng hóa xuất khẩu Hy Lạp
sẽ rẻ hơn), boom du khách (du lịch sang Hy Lạp sẽ rẻ như bèo), nhà nước không
còn phải lo vướn bận việc cắt xén ngân sách (tha hồ in tiền), và công ăn việc
làm sẽ gia tăng. Một kiểu “happy-end” trong mấy cuốn phim ướt át của Holywood.
Tất cả những điều vừa kể trên có thể sẽ đưa đẩy bà Angela
Merkel, ông Mario Draghi, và cả Alexis Tsipras … đến những quyết định kiểu …
“một đi không trở lại” ? Dù rằng có thể đó là những quyết định dựa trên những
tính toán sai lầm ?
A grexit – the only way to enable a
well-functioning eurozone?
(from http://www.macroeconomicus.com)
a
grexit – the only way to enable a well-functioning eurozone? - See more
at: http://www.macroeconomicus.com/?page_id=2671#sthash.JRWKsUfk.dpuf
a
grexit – the only way to enable a well-functioning eurozone? - See more
at: http://www.macroeconomicus.com/?page_id=2671#sthash.JRWKsUfk.dpuf
Theo tờ tuần báo Der Spiegel của Đức thì chính phủ Bá Linh đã
không còn mất ăn mất ngủ trước một khả năng “Grexit” (cách đây vài năm thì đúng
là một nỗi ám ảnh hãi hùng cho Bá Linh). Và đến cả chính phủ Hoa Thịnh Đốn cũng
không còn mấy “khoắc khoải” về một sự ra đi của Hy Lạp. Theo lời của một quan
chức cao cấp của chính phủ Đức có mặt ở Hoa Thịnh Đốn mấy hôm nay thì ...
“Grexit … họa chăng sẽ là một đại họa cho người Hy Lạp, chỉ riêng cho người Hy
Lạp. Đối với khu vực Eurozone sẽ là một cú sốc … khá khiêm nhường, chẳng đủ sức
gây sóng gió. Nền kinh tế Hy Lạp quá bé so với toàn thế giới, (2% trên tổng số
PIL của Châu Âu, và chỉ zero phẩy mấy đối với PIL của thế giới), do đó Grexit
sẽ là một “non-event”.
Cả hai “trường phái” vừa kể trên có thể “liên minh” với nhau,
cùng “hợp đồng tác chiến” với nhau: dân Đức thì tin là Grexit càng chỉ có lợi
cho Đức, dân Hy Lạp thì tin vào “thần dược” dracma để khôi phục lại nền kinh
tế.
Theo một nghiên cứu của IFO, một viện nghiên cứu kinh tế của
Đức, thì kịch bản “Grexit” là kịch bản tốt nhất cho Đức. Cho dù các ngân hàng
chủ nợ của Đức có thể bị thất thoát, nhưng nói cho cùng nước Đức vẫn … còn lời:
trong trường hợp Grexit Đức sẽ mất khoảng 75,8 tỉ Euro, nhưng để cứu Hy Lạp thì
Đức sẽ phải chi ra 77,1 tỉ. Thế là có lời.
Tuy nhiên trung tâm nghiên cứu Bruegel của Bruxelles và Ieseg
School of Management ở Lilla, đưa ra hai kết quả ngược lại. Nếu Hy Lạp rút ra
khỏi đồng Euro, và trở lại đồng tiền dracma thì có nghĩa là tất cả các hoạt
động kinh tế tài chính của Hy Lạp, kể luôn cả các hợp đồng vay nợ, các tài
khoảng ngân hàng, sẽ được chuyển đổi
sang đồng dracma. Và đầu tiên là sẽ nổ ra hàng loạt các vụ kiện tụng tranh
chấp, nhất là đối với những đối tác tài chính nước ngoài, vốn đòi phải được
thanh toán bằng đồng Euro, và đấy là những tranh chấp kiện tụng ra các tòa án
thường kéo dài rất lâu, rất tốn kém, và cũng không có gì chắc chắn. Và trước
mắt là ở Hy Lạp sẽ nổ ra sự hốt hoảng lo mất giá trị đồng tiền có trong ngân
hàng: sẽ diễn ra cảnh xông đến các ngân hàng để rút tiền ra, tẩu tán tiền ra ngoài
(thực ra thì giới giàu có và quyền chức ở Hy Lạp chắc cũng đã tẩu tán phần lớn
tiền bạc ra ngoài rồi). Kế đến là đồng dracma sẽ được phá giá, có thể đến 50%,
để nâng cao khả năng cạnh tranh xuất khẩu. Trên thực tế thì hiện nay để nâng cao
cạnh tranh xuất khẩu các cơ sở sản xuất của Hy Lạp đã “áp dụng tự động” giảm
giá “khuyến mãi” 50% trên giá chính thức rồi. Song song đó là nền kinh tế du
lịch: bãi biển và nắng ấm của Hy Lạp sẽ rẻ gấp bội so với bãi biển của Ý hay
của Tây Ban Nha. Nhưng ngược lại, Hy Lạp sẽ phải trả giá rất đắc về “đối nội”:
tất cả các mặt hàng nhập khẩu: dầu khí, nguyên liệu, sản phẩm cao cấp … đều
tăng giá, và do đó sẽ đẩy lạm phát lên cao, từ đó giá trị và sức mua của các
tài khoảng tiết kiệm của xã hội sẽ bị bào mòn. Trong kịch bản này, Hy Lạp cũng
sẽ bị loại ra khỏi thị trường tài chính thế giới (chẳng ngân hàng nào sẽ cho Hy
Lạp vay nợ) giống như đã xẩy ra với Argentina độ nào. Kết quả là các ngân hàng
Hy Lạp sẽ phá sản … và chính phủ Tsipras có lẽ sẽ phải bắt buộc “quốc hữu hóa”
các ngân hàng này … và điều này có nghĩa là sẽ phải cứu các ngân hàng Hy Lạp
bằng chính ngân sách nhà nước Hy Lạp … và có nghĩa là chính phủ Hy Lạp lại sẽ
phải tăng áp lực thuế … dù rằng rất có thể là chinh sách thuế sẽ “công bằng”
hơn hiện nay (đánh thuế mạnh vào giới giàu có).
Đó là những “mặt trái” của kịch bản Grexit.
Các cơ quan nghiên cứu còn đi xa hơn một bước. Áp dụng kịch
bản Grexit vào các trường hợp như Ý và Tây Ban Nha .
Vẫn theo các cơ quan nghiên cứu nói trên thì trong trường hợp
Ý … kết quả sẽ có một thay đổi … theo chiều hướng tích cực. Phá giá đồng dracma
không tạo ra được bao nhiêu thuận lợi cho Hy Lạp, bởi vì Hy lạp không có nhiều
cơ sở sản xuất hàng xuất khẩu. Trong khi Ý thì ngược lại: Ý là một siêu cường
xuất khẩu Châu Âu, chỉ sau có Đức. Và do đó trong trường hợp của Ý, phá giá đồng
lire có thể giúp Ý nâng cao khả năng cạnh tranh thương mãi đáng kể. Nhưng còn
lại những mặt trái khác thì những gì đã nói trong kịch bản Grexit sẽ y hệt
trong trường hợp của Ý.
Câu hỏi đặt ra là: tại sao lại “liên đới” Grexit với viển ảnh
của Ý và Tây Ban Nha ? Bỏ ra một bên các lập luận chính trị mị dân và ái quốc
cực đoan của các lực lượng chính trị bài ngoại (như Lega Nord, như Fratelli
d’Italia, như 5 sao), vấn đề là khi đã xảy ra một lần … thì tại sao không thể
xảy ra lần thứ hai, thứ ba ? Nếu đã có thành viên rút ra khỏi câu lạc bộ, thì
điều này có nghĩa là ai muốn vào thì vào, ai muốn ra thì ra. Vấn đề nằm ở chổ
là khi thị trường tài chính nhận ra được “khả năng ra vào thoải mái” này … thì
lập tức sẽ nổ ra các kế hoạch đầu cơ lên công trái phiếu của các quốc gia có
khả năng “ra”: các công trái phiếu của nhà nước Ý hay của Tây Ban Nha sẽ phải
chịu tiền lãi rất cao bởi vì các nhà đầu tư, trước viển ảnh “rút ra”, sẽ đòi
hỏi phải được trả lãi cao trước khi họ mua công trái của Ý hay của Tây Ban Nha
với “hiểm nguy” là những công trái phiếu này có thể sẽ trở thành “giấy vụn” khi
Ý hay Tây Ban Nha ra khỏi đồng Euro. Kết quả cuối cùng là ngân sách nhà nước Ý
hay của Tây Ban Nha càng có thêm gánh nặng lãi xuất.
Trở lại kịch bản Grexit. Người ta quên không chú ý đến con
gấu Nga vẫn còn đang ngồi đó đợi thời cơ để sẳn sàng dang rộng hai tay đón Hy
Lạp vào quỹ đạo của Putin.
Roma, 09/02/2015
chuyển ngữ
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét