24 tháng 5, 2018

Kết quả của một cuộc hôn nhân môn đăng hộ đối.


Tình yêu "say đấm" (tức là vừa say vừa đấm nhau) của cặp Di Maio và Salvini



đã có kết quả: một trẻ sơ sinh vừa mới chào đời.



Roma, 24/05/2018




9 tháng 5, 2018

Cục nợ Berlusconi.


Bây giờ là 22h00 ngày 09/05/2018. Tôi không dám chắc là những gì tôi viết ra đây bây giờ đến sáng mai 10/05/2018 có còn "thời sự" hay không. Tuy nhiên vẫn viết.


Nước Ý hôm 04 tháng 3 vừa rồi đã đi bầu lại quốc hội, và từ hôm đó đến nay đã hơn hai tháng trời Ý vẫn chưa có một chính phủ mới. (Theo hiến pháp hiện hành thì cử tri Ý chỉ đi bầu đại biểu quốc hội (thượng nghị sĩ và dân biểu hạ viện), và sau đó quốc hội mới bầu ra Thủ tướng và hội đồng chính phủ. Cũng như sẽ chính quốc hội sẽ bầu ra Tổng thống (nhiệm kỳ 7 năm). Tức là cử tri Ý, khác với trường hợp ở Pháp hay ở Mỹ, không trực tiếp bầu Thủ tướng hay Tổng thống. Nói dài dòng như trên để cho thấy lối nói mị dân của những lực lượng chính trị dân tuý như đám 5 sao hay Lega, hay những lực lượng hũu khuynh như Forza Italia hay Fratelli d'Italia (cựu phát xít), cứ hay "đe doạ" Tổng thống Ý rằng nếu Tổng thống không "tạo thuân lợi" cho các lực lượng chính trị dân tuý và hữu khuynh lập chính phủ (dù rằng trong các lực lượng này chẳng có lực lượng nào có được đa số trong quốc hội để được Tổng thống đề cử lập chính phủ) có nghĩa là Tổng thống đã đi ngược lại "nguyện vọng của cử tri" (nguyện vọng ở đây "bị" hiểu như thể cử tri đã trực tiếp đi bầu Thủ tướng).

Sau hai tháng ròng rã đánh xì phé, thấu cáy, hù doạ lẫn nhau ... hai lực lượng dân tuý 5 sao và Lega vẫn không đi đến một giải pháp khả thi nào để đứng ra lập chính phủ.

Vấn đề cốt lõi là sự hiện diện của Berlusconi.

Sự việc là thế này: đám 5 sao là lực lượng chính trị (không gọi là đảng chính trị, và đám 5 sao vẫn tiếp tục tự xưng là "phong trào quần chúng" chứ không phải là đảng chính trị, bởi vì đảng chính trị là thứ "mô hình" đã thối nát, cần phải dẹp bỏ như rác rưới) coi như là đảng có số phiếu cao nhất 32,7%. Trong khi đó liên minh hữu khuynh (gồm Lega, Forza Italia và Fratelli d'Italia) lại là liên minh thắng cử với số phiếu 37,5%. Nhưng vấn đề là không phe nào được đến 40% để có đa số trong quốc hội, do đó dù muốn dù không bắt buộc đám 5 sao phải đi tìm "đồng minh" để lập chính phủ.

Dĩ nhiên "canh bạc" mà 5 sao nhắm đến là làm liên minh với Lega (5 sao 32,7%, Lega 17,6, như thế cộng chung lại thì đã dư sức có đa số trong quốc hội). Trong thời gian qua, trong những lúc "dầu sôi lửa bỏng" 5 sao cũng đưa "sáng kiến" đói thoại để mở liên minh với đảng PD (18%).Về mặt "toán học" thì liên minh với đảng PD cũng dư sức cho 5 sao có đa số lập chính phủ. Nhưng trên thực tế liên minh giữa 5 sao và PD hoàn toàn không khả thi vì hai đảng quá khác biệt nhau (dù rằng công luận bây giờ vẫn hay nhập nhằng bảo rằng phân biệt tả hay hữu cũng chẳng có nghĩa lý gì, nhưng trên thực tế, sự khác biệt giữa 5 sao và PD vẫn như lửa với nước). Do đó ai cũng có thể thấy rõ ràng là lá bài liên minh với PD chỉ là một lối tháu cáy của 5 sao để tìm cách áp lực lên Lega hòng đi tìm đa số lập chính phủ. (Kiểu như cô gái rao tin rằng ... nếu không lấy em .. thì em đi lấy thằng kia).

Nhưng cái khúc mắc lớn nhất trong canh bạc liên minh 5 sao và Lega là .... Berlusconi. Xưa nay dựa theo lối tuyên truyền mị dân kinh điển của 5 sao thì Berlusconi là hiện thân của một tầng lớp chính trị thối nát lạm quyền cần phải đạp đỗ (và cũng chính nhờ thế mà 5 sao đã thu hút nhiều cử tri, kể cả những cử tri của PD vốn không ưa Berlusconi). Nhưng chẳng lẽ sao bao nhiêu năm tẩy chai và mắng nhiết Berlusconi ... bây giờ 5 sao lại đứng ra lập chính phủ trong đó có sự hiện diện của Forza Italia của Berlusconi ? Nếu thế là coi như 5 sao ... hoàn toàn "mất trinh" trước mắt của cử tri. Do đó, 5 sao, cho đến bây giờ, vẫn cương quyết đòi lập chính phủ với riêng Lega chứ không lập chính phủ với liên minh hữu khuynh (bao gồm cả Forza Italia).

Nhưng khổ nỗi là Lega, tức là Salvini, không thể vứt "cuốn rún" với Berlusconi vì hai lý do rất đơn giản:

a) lập chính phủ 5 sao và toàn bộ liên minh hữu khuynh thì Salvini mới có "thế" làm cao với Di Maio, vì cộng hết cả đám hữu khuynh thì Salvini ngồi vào bàn phé với trọng lượng 37,5% (trong khi 5 sao chỉ được 32,7%). Trong khi nếu bỏ rơi liên minh hữu khuynh và ngồi vào sòng bài đơn thân độc mã với Dai Maio thì Salvi chỉ được trọng lượng là 17,6%, tức là ở vị thế lép vế, kiểu đi làm vợ bé cho Di Maio.

b) hiện nay trong nội bộ liên minh hữu khuynh thì Lega là lực lượng lớn nhất (17,6%), qua mặt cả Forza Italia của Berlusconi (14%), và thậm chí ngay trong nội bộ lãnh đạo của Forza Italia cũng đang có những khuynh hướng muốn ... nhảy sang thuyền của Lega (tư duy xưa nay vãn là nhảy lên cỗ xe của người thắng cử). Và Salvini đang nuôi mộng về lâu về dài thôn tính phần lớn đảng Forza Italia, lợi dụng thế yếu kém và "món hàng Berlusconi" đã bị quá đát. Do đó Salvini không muốn bỏ rơi liên minh trung hữu.

5 sao thì chỉ muốn lập chính phủ với riêng Lega. Salvini thì không muốn cắt cuốn rún với Berlusconi ... Tình hình như thế đã kéo dài hơn hai tháng nay bất phân thắng bại.

Theo tin báo chí hôm nay thì chính 5 sao và Lega đã chính thức "năn nỉ" Tổng thống Mattarella cho thêm 24 tiếng đồng hồ (tức là cho đến ngày mai) để hai lực lượng này "tìm ra giải pháp" để lập chính phủ. Nói trắng ra là tìm ra cách để "giải quyết" cục nợ Berlusconi.

Sau khi bầu cử quốc hội xong, công luận vẫn nghĩ rằng sẽ nhanh chóng có một chính phủ 5 sao + Lega, chả thế mà có người đã vẽ lên vách gần quốc hội hình Di Maio và Salvini hôn nhau đắm đuối (nhạy theo hình hôn nhau giữa Breznev và Honecker). Bây giờ sau hai tháng, "đám cưới" giữa Dai Maio và Salvini vẫn chưa thành hiện thực. Người ta có thể ví von rằng "đôi trẻ không/chưa lấy nhau được vì .... có ông bố của Salvini (là Berlusconi) đang làm cản mũi kỳ đà".



Theo các thông tin rò rĩ thì trong 24 tiếng đồng hồ vừa qua, Berlusconi đã là "tâm bão" của tình hình chính trị hiện nay ở Ý. Tất cả các lực lượng chinh trị đang tìm cách "thương thuyết" với Berlusconi để tìm giải pháp vượt qua được khúc mắc Berlusconi để đôi trẻ Di Maio và Salvini có thể làm "đám cưới". 

5 sao thì ráng thuyết phục Berlusconi ... "xê qua một bên". Salvini thì đang gồng mình làm bảo kê để Berlusconi có thể yên lòng "xê qua một bên". Mà ngay đến cả đảng PD cũng đã ra sức thuyết phục Berlusconi "xê qua một bên", dù rằng mục tiêu của PD có khác với 5 sao và Lega: PD sợ rằng nếu không có "chính phủ" thì sớm muốn gì lại sẽ đi bầu quốc hội lại (5 sao và Lega hù dọa là nếu không "lấy nhau" được chúng sẽ tìm cách cho đi bầu lại vào tháng 7), và từ đây đến tháng 7 PD chắc chắn sẽ không đủ sức và có đủ thời giờ để chấn chỉnh lại đảng vốn đang bị chia rẽ trầm trọng, và như thế lại có khả năng là lần bầu cử tới PD lại sẽ tụt hậu thêm. 

Và "nghe phông phanh" là ngay cả người của Tổng thống Mattarella cũng đã có "liên hệ" với Berlusconi (chắc chắn là thông qua quân sư quạt mo của Berlusconi là Gianni Letta) để tìm cách thuyết phục Berlusconi "xê qua một bên". Lý do là Mattarella không muốn phải lấy trọng trách (dù rằng hợp pháp) đứng ra chỉ định một chính phủ của Tổng thống, kiểu chính phủ kỹ trị Monti, và dù cho có lập chính phủ như thế thì cùng chỉ kéo dài đến hết 2018 rồi sau đó lại đi bầu lại. Đấy chỉ là kế hoạch gần như "bất đắc dĩ" mà Mattarella muốn tránh. Phải nói thêm là một chính phủ của Tổng thống (kiểu Monti) như kể trên cũng sẽ là một đòn "chí tử" cho PD: bởi vì cho đến nay, chỉ có đảng PD là đảng duy nhất tuyên bố sẽ ủng hộ lá bài chính phủ của Tổng thống. Điều này có nghĩa là trong trường hợp như thế thì PD sẽ là đảng làm bia hứng đạn cho chính phủ kỹ trị và nhường hết các quyền phê phán chống đối, đối lập, lại cho các đảng dân tuý 5 sao và Lega và đảng hữu khuynh Berlusconi, với thành quả là đến đầu năm 2019, khi đi bầu lại thì PD càng thêm mất phiếu trong khi các đảng dân tuý và hữu khuynh thì lại có cơ tăng phiếu do sự chống đối lại các quyết định khó khăn của chính phủ kỹ trị.

Nhìn chung là hiện nay, lực lượng chính trị nào, từ dân tuý đến hữu khuynh, đến cánh tả đều đang có gắn thuyết phục Berlúconi "xê qua một bên". Nhưng vì sao mà Berlusconi không muốn "xê qua một bên"?  Rất dễ hiểu, đây là điểm then chốt của hiện tượng chính trị ở Ý mấy chục năm nay được gọi là "conflitto d'interessi" (mâu thuẩn quyền lợi). Berlusconi là một đại gia, có trong tay cả chục cơ sở kinh tài từ truyền thông đến tài chính, ngân hàng, và có thể chi phối nặng nề nền chính trị xã hội của Ý. Và cũng chính để bảo vệ tất cả các cơ ngơi này mà Berlusconi đã nhảy ra làm chính trị (sau khi người bảo kê chính trị của hắn là Craxi bị hạ bệ). Trong hơn hai thập niên, lúc ở thời điểm thịnh vượng của mình, Berlusconi (thông qua đa số cực lớn trong quốc hội) đã cho thông qua hàng loạt sắc luật để bảo vệ cơ ngơi của hắn: đầu tiên là bỏ qua tình trạng "mâu thuẩn quyền lợi" của chính hắn (vừa làm Thủ tướng vừa là đại gia giàu có có thể khuynh đảo chính trị xã hội Ý theo những điểm thuận lợi cho hắn), bãi bỏ các sắc luật thuế khoá đánh mạnh vào tài sản, bãi bỏ luật tài chánh đánh thuế lên gia tài (như thế hắn có thể chuyển giao phần lớn các cơ sở kinh tài cho con cháu mà không bị đánh thuế). 

Vấn đề là nếu bây giờ Di Maio và Salvini làm "đám cưới" với nhau, ai dám bảo đảm rằng chính phủ 5 sao + Lega sẽ tiếp tục giữ hết các quyền lợi của đại gia Berlusconi trong khi Forza Italia đứng ngoài chính phủ ?

Chừng nào Berlusconi yên tâm được vấn đề "mâu thuẩn quyền lợi" vừa kể trên ... thì Di Maio và Salvini mới hy vọng có thể "thành hôn".

Roma, 09/05/2017


4 tháng 5, 2018

Tản mạn ký ức


Ở nhà lâu lâu vô kho tìm đồ cũ thường hay gặp những bất ngờ trước những thứ mà hầu như ký ức mình (tưởng) đã quên hẳn. Nhưng vừa chộp được nó là cả những "thước phim" cũ lần lượt hiện ra, và trong người dâng lên những niềm cảm xúc vui buồn vô tả.
Hồi thằng ba năm ngoái (2017), đi vô nhà kho lục loại một hồi ... bổng cặp mắt đụng đến một cái máy đánh chữ cũ kỹ, bụi bậm đóng đầy, nằm tuốt dưới đáy thùng. Kéo lên xem thì hoá ra là cái máy đánh chữ một thời đã là công cụ đánh truyền đơn và làm báo cho cả cái đám "sinh viên học sinh ở Ý" vào những thập niên 70-80 .... cho đến khi cả cái "phong trào" rã gánh (cuối thập niên 80).
Cái máy đánh chữ này nguồn gốc của nó là "vật tư" (hiểu theo cách hiểu "duy ý chí" của các đồng chí mình thời đó là đồ vật riêng tư) của anh em nhà Đào Công Đồng và Đào Công Minh. Đến khi anh em nhà họ Đào rời bỏ căn nhà của họ ở đường Merulana (Roma), và ông em Đào Công Minh bị đám "cộng sản" rù quyến chạy qua bên cái ổ Cernaia, đem theo cái máy đánh chữ. Lập tức cái máy đánh chữ được phong trào xung công đem vô làm công tác tuyên truyền báo chí: cả chục năm trời tất cả các tư liệu tuyên truyền, các thông báo của phong trào, các kiến nghị phản đối chính quyền Mỹ nguỵ, các văn kiện chống lại Toà Đại Sứ của ông Hiếu (anh của ông Thiệu, vốn được cử làm đại sứ VNCH ở Roma), tất tất đều do chính cái máy đánh chữ này gõ ra .... Biết bao đêm dùng cũng chính cái máy đánh chữ này gõ lên giấy "stencil" để đem quay "ronéo" in ra báo cho phong trào (tờ Tiến Tới). Rồi theo thời gian, phong trào cũng lần lần mất đi nguồn sinh lực tự phát của mình. Có nhiều chuyện xảy ra trong nước đã khiến nhiều anh chị cũng bắt đầu có những câu hỏi. Rồi những chuyến về thăm quê hương, lúc đầu hồ hởi với cái khi thế "thắng trận" ... sau đó lần lần thay vào bằng những điều tự vấn lương tâm, những bức xúc không giải toả được .... Kết quả là phong trào tự giải tán ... Và cái máy đánh chữ cũng bị xếp xó .... vào nhà kho ..... cho đến hồi tháng ba năm ngoái tôi lôi nó ra, chùi rửa lau sạch, để lên bàn ... xem như ... cổ vật




Rồi đến hôm nay, 04/05/2018, lại có chuyện vô nhà kho kiếm đồ .... lại xớ rớ đụng một cái thùng giấy cũ nằm ở một gốc kho. Mở ra, đủ thứ đồ hầm bà lằng .... và dưới đáy thùng có hai lá cờ nhăn nheo: một lá cờ đỏ sao vàng của Việt Nam, và một cá cờ đỏ búa liềm của đảng .... PCI. Nhìn theo các chữ ký trên lá cờ đảng PCI thì nghiệm ra đây là hai lá cờ mà đám sinh viên học sinh trong phong trào thời đó đi treo lên ở một gian hàng Việt Nam trong một kỳ lễ hội báo "l'Unita'" (báo đảng PCI) nào đó. Chĩ thấy chữ ký của các đồng chí Ý tặng cờ cho các đồng chí VN, nhưng không có ghi ngày tháng nên không biết năm nào, nhưng chắc là vào những cuối thập niên 70 hay đầu 80 chi đó. Bồi hồi, đem hai lá cờ nhăn nheo ra ủi lại thẳng thớm .. và trong đầu đầy những kỷ niệm buồn vui khó tả.




.Roma, 04/05/2018

9 tháng 6, 2017

Chết trong danh dự !!!



Mấy hôm nay báo chí Ý cũng đình đám về chuyện nhân đạo đối với một tù nhân đặc biệt có tên là Totò Riina. Đễ những ai không biết Riina này là ai thì xin nói sơ sơ về CV của hắn: Totò Riina (Salvatore Riina, Totò là tên lóng) là một thủ lãnh tối cao của tổ chức băng đảng Mafia ở Sicilia. Tay này dính líu rất nhiều trong các vụ án ám sát, buôn lậu, chiếm đoạt, lũng đoạn giới chính trị ...  nói chung là tất cả những hoạt động tiêu biểu của Mafia. Thậm chí chính Totò Riina là người đã quyết định (mandante) ám sát quan tòa Giovanni Falcone trong vụ đánh bom ở Capaci (Sicilia) và sau đó ám sát cả đồng nghiệp của Falcone là Paolo Borsellino ở Via d'Amelio - Palermo (Sicilia). Totò Riina bị bắt ngày 15/01/1993 và sau các phiên tòa xét xử káo dài mấy năm trời bị kết án chung thân khổ sai và phải chịu chế độ tù đặc biệt 41-bis. Hiện nay Totò Riina được 87 tuổi, và trong những tháng gần đây báo chí vẫn thường đưa tin tình trạng sức khỏe của hắn sa sút trầm trọng .... và cho đến mấy hôm nay thì có nhiều tiếng nói, thậm chí trong giới Tư pháp, cũng đề nghị "làm sao cho Totò Riina được chết trong ... danh dự" (una morte dignitosa). Đó là những ý kiến dựa trên lòng từ bi nhân đạo đối với một con người, dù đó là một thủ lãnh Mafia tay đã dính máu không biết bao nhiều người, và hiện là tù nhân trong lao khám.

Mới nghe đến những chữ như từ bi, nhân đạo ... thì thấy chuyện cũng .... khá .... có bài bản (hợp tình hợp lý !!!), nhất là hắn cũng đã đến 87 tuổi rồi.

Nhưng nếu ai sống ở Ý và ít nhiều biết Mafia là gì thì mới diễn giải được yêu cầu "chết trong danh dự" mà thân nhân của Totò Riina đang lớn tiếng đòi hỏi.

Trước hết phải nhớ là Totò Riina là một thủ lãnh cao cấp của Mafia, và cho đến bây giờ chẳng có sự kiện nào cho biết hắn đã không còn là thủ lãnh. Kế đến phải biết là Totò Riina hiện đang bị tù chung thân khổ sai và sống trong chế độ tù đặc biệt 41-bis (cách ly với các tù nhân khác, bị kiểm soát chặt chẽ). Muốn chết trong danh dự thì có nghĩa là phải cho phép hắn được .... tại ngoại ... để có thể chết trên chính giường của hắn ở nhà hắn. Tiếng Ý gọi là "morto nel suo letto".

Câu "morto nel suo letto" là câu nói trong ngôn ngữ Ý dể diển tả sự "may mắn" người chết được thanh thản ra đi trong vòng tay của những người thân, trong môi trường của gia đình quyến tộc (đối ngược lại với cách chết như ... chết trôi sông lạc chợ, chết mất xác ...).

Nhưng đối với Mafia, "morto nel suo letto" còn có nghĩa rất đặc biệt: một cử chỉ để tôn vinh lãnh đạo Mafia, một tín hiệu gởi đến Nhà nước để chứng tỏ uy lực bất tận của Mafia: dù có bị kết án đến đâu đi nữa nhưng rồi hắn vẫn sẽ có được một tang lễ linh đình trong đó có sự tham dự công khai của đủ mặt bá quan văn võ của băng đảng xã hội đen Mafia.

Vì nếu muốn chết một cách "dignitoso" thì chắc khám đường cũng thừa đủ khả năng cho hắn chết trên giường bệnh một cách nhân đạo. Nhưng không, Mafia muốn đem hắn ra khỏi nhà tù, đưa hắn về nhà, rồi tổ chức đám ma thật lớn, có đủ mặt bà con xa gần, và nhất là đủ mặt những ai ít nhiều vẫn còn kính sợ và thần phục Mafia (il famoso baciamano của Mafia). 

Chắc ai cũng còn nhớ hồi năm 2015 đám tang linh đình trọng thể của một thủ lãnh băng đảng Mafia ở Roma là Vittorio Casamonica đã đình đám đến mấy tuần lễ vì các cuộc khẩu chiến chống lại và bênh vực.

Và cũng chính vì thế mà, dù có nhân đạo đến đâu, Nhà nước Ý cũng không thể nào chấp nhận một màn kịch trá hình của Mafia để có thể tôn vinh một cách công khai thủ lãnh của chúng khi xa lìa trần thế.

Roma, 09/06/2017
 

22 tháng 4, 2017

Chúa tể sơn lâm và con cáo già



Đây là bài viết của ký giả thường trú của nhật báo "la Repubblica", Vittorio Zucconi ở  Washington nhân chuyến công du mới đây của Gentiloni sang Mỹ gặp Trump.
Nguyên tác "Il re leone e la volpe" đăng ngày 21/04/2017

 ____________________________________________________




Đây là lần đầu tiên con cáo già Volpe Grigia Ý, Paolo Gentiloni, dè dặt đặt chân vào hang động của chúa tễ sơn lâm Re Leone Mỹ, Donald Trump, lập tức hiện ra những tương phản giữa hai nhân vật, giữa lịch sử hai nước, giữa hai thời điểm chính trị quan trọng. Tin sốc từ Paris đến giữa cái bờm tóc vàng khè của anh cao bồi Mỹ gầm gừ và mái tóc muối tiêu của anh bạn Ý lúc nào cũng lễ độ và ăn nói nhỏ nhẹ, giữa hai nhân vật nói trên là cả một thiên trường ca về quan hệ giữa một nhà nước Cộng hòa Ý với cường quốc Mỹ. 

 Thủ tướng Ý Paolo Gentiloni và Tổng thống Mỹ Donald Trump

Đấy là một quan hệ kéo dài hơn 7 thập niên, kể từ chuyến đi Mỹ đầu tiên của Alice De Gasperi hồi năm 1947, và cũng phải nói là chuyến đi năm 47 của Thủ tướng Ý đầy những ẩn số (nguyên bản tiếng Ý viết là ansioso), vì đó là chuyến đi để nước Ý xin được viện trở Mỹ để tái kiến thiết hậu chiến. 
 
Và theo báo chí tường thuật thì cuộc gặp gỡ vừa rồi (lại thêm một lần nữa) cho thấy giữa hai nước có một mối hữu nghị "không thể tránh" trong những khác biệt "bất dung hòa" giữa hai nền văn hóa chính trị, và nhất là giữa hai con người, hoàn toàn khác biệt nhau. Và khi nói về hữu nghị giữa hai nước thì lão Donald chỉ nhớ được có mỗi hữu nghị mà ông ta biết, đó là hữu nghị đến từ sự ngưỡng mộ đối với danh ca opera ... Pavarotti.


Trong buổi gặp gỡ với Gentiloni ở Phòng bầu dục, nơi mà tất cả các ký giả, đều phải được rà soát kỹ lưỡng trước khi vào, tranh nhau một chỗ đứng để được hiện vào trong ống kính của các hảng thông tấn, rồi sau đó là đến buổi họp báo ở đại sảnh phía đông của Nhà trắng, người ta thấy lão Trump cứ như là một con sư tử bị nhốt trong chuồng, bồn chồn cũng đã ba tháng nay trên ngai vàng, và nhất là như ngồi trên lửa trong cái Nhà trắng nơi mà những "thầy dạy thú" và những trợ tá của chúa tể sơn lâm cứ lục đục với nhau và cấu xé lẫn nhau vì không ai biết ai thực sự là chúa tể của rừng xanh. Một thứ chuồng mà Donald chỉ chực chờ có dịp là xổng chồng để quay nhanh về với "tiếng gọi của rừng xanh" ở cung điện Mar-A-Lago (Florida), nơi ấy chúa tể sơn lâm cảm thấy thư thả giữa các đám chơi golf, những đám cận thần xu nịnh, những tay đại gia tỉ phú quây quần tung hô vạn tuế. Trong buổi họp báo, trong khi các ký giả gần như chẳng ai tha thiết biết đến cái quan hệ hữu nghị hai nước, mà tất cả đều tập trung vào các câu hỏi về "100 ngày đầu chấp chánh" đầy slogan hò hét và nội dung thì trống rỗng. Và trong khi phía Ý thì muốn nói đến vấn đề Libia (khu vực "hàng xóm" có hỏa hoạn của Ý) thì ngài Donald chỉ có mỗi chuyện phải lo là cái thằng Un ở Bắc Triều tiên và chuyện hội kiến với Đức giáo hoàng nhân dịp G8 sẽ được tổ chức ở Taormina (Ý) vào 26&27 tháng năm sắp tới (nhưng theo tin một số báo thì cho đến hôm nay phía bên chính quyền Mỹ vẫn chưa có công hàm chính thức đề nghị gặp gỡ với ĐGH). Thế là chúa tể sơn lâm thẳng thừng: Mỹ không có vai trò nào ở Libia. Diễn nôm ra: Mỹ đã gây qua nhiều thiệt hại ở Libia rồi, thế chưa đủ sao?

Trong khi đó con cáo già Ý, Gentiloni, trông rất trầm tĩnh, một con người ẩn mình kỹ lưỡng trong cái vỏ bộc phẩm giá của mình, một trong những Thú tướng Ý vẫn hay đến Washington để gặp gỡ chính thức lãnh đạo Mỹ trong khi hoàn toàn nhận thức được tình trạng "lâm thời" của mình, hay thậm chí còn nhận thức rõ được thế "yếu kém không gì hũy diệt được", như trường hợp của Matteo Renzi hy vọng tìm thấy được trong những tuyên bố "ban phép lành" của Obama một phép mầu để có thể lật được thế cờ "referendum" mà chính Renzi cũng đã thừa biết là sẽ bị bại.

Nhưng con cáo già quý phái (Gentiloni thuộc gia đình quý tộc), ở trong vị thế chính trị yếu kém, và chính đấy là sức mạnh vô địch của Paolo, nhìn một cách lịch sự, và tìm cách che dấu những hồ nghi, vị đại gia bình dân thô tục nhưng giàu nứt đỗ vách và đầy quyền lực, với bờm tóc vàng khè không giống ai đứng cạnh bên, nhìn một cách kín đáo, cứ như con cáo già chỉ sợ bất ngờ chúa tể sơn lâm nỗi nóng trước những song sắt giam nhốt nó, quay sang xé xác cáo già. Nhưng cũng may là mọi chuyện đều diễn ra tốt đẹp, có lẽ phần cũng nhờ sự điềm tĩnh của Gentiloni, và nhờ vào thời thiết ấm áp và đẹp đẽ của Washinhton bước vào mùa xuân cho nên cái tính khí bất thường của chúa tể sơn lâm hồi tháng mười một vừa qua lại biến thành một thứ mèo hiền lành tháng tư nên Donald bất ngờ khám phá ra được sự cần thiết của cái gọi là NATO mà hồi tháng mười một chính y đã phỉ báng và thậm chí là ngay trong cái NATO đó y cũng đã quên là có cả một hạm đội của Mỹ neo ở đấy.

Những cuộc "gặp gỡ chính thức" như thế này giữa "Mister President" và "Mister Prime Minister" thường là những dịp để thấy rõ hơn những khác biệt đối nghịch giữa hai nước, và nhất là lần này lại có thêm những đối nghịch giữa hai con người hoàn toàn khác nhau. Người ta còn nhớ lại hình ảnh cuộc gặp gỡ năm 1947 giữa một Alcide De Gasperi, tay vân vê cái nón nỉ "italian stile", gương mặt bất động như hóa đá, trong cảnh điêu tàn đổ nát của nước Ý thời hậu chiến, trước một Harry Truman tươi cười đôn hậu, để xin cứu giúp nước Ý, và cứu luôn cả cái đảng "Dân Chủ Thiên Chúa Giáo" bằng những viện trợ thực phẩm và tài chính.

 
Thủ tướng Ý Alcide De Gasperi đến Mỹ năm 1947



Điều đó đã thể hiện cho thấy có những khó khăn cơ bản giữa hai nước: đối với chính quyền Mỹ thì chính trị Ý là một cái gì đó kỳ bí mà Mỹ không tài nào hiểu nỗi, nó làm cho Mỹ vừa yên tâm nhưng cũng vừa lo âu, giống như mấy anh chồng lúc nào cũng xem mấy bà vợ là những mụ đàn bà lắm lời nhưng được cái là yên phận tề gia nội trợ. Một thứ "rebus" mà đối với một người không thích vận động trí óc để tìm hiểu như Trump thì hắn cũng chẳng để tâm đi tìm hiểu chi cho mệt, nhất là khi Trump được các trợ tá báo cho biết về vị thế "lâm thời" của Gentiloni.

Mà thông thường thì lãnh đạo Mỹ cũng không mấy khi ca tụng quá đáng lãnh đạo Ý, vì sợ là sau đó lại bị "hố" trước những diễn biến bất thường của một nền chính trị bất ổn định (gần như mãn tính) của Ý. Thí dụ như trường hợp của một Obama quá hồ hởi khi chúc tụng Renzi những lời ca ngợi đến tận mây xanh để rồi .... Hay tệ hơn như trường hợp của một Bush con ca tụng Berlusconi, thậm chí đến muối mặt khen ngợi tiếng Anh "cây nhà lá vườn" (English maccheroni) của Thủ tướng Ý ... để rồi sau đó lại phải chứng kiến một Berlusconi bị kết án về tội trốn thuế.

Nhưng cũng may là chúa tể sơn lâm Mỹ chắc cũng ít nhiều bị những bài học thực tế đấm vỡ mặt nên cũng tỏ ra ít nhiều được "thuần hóa" và bớt hung hăng nên đã không xé xác con cáo già Ý, đã không lập lại lối hành xử thô lỗ như hắn đã làm với Angela Merkel. Nói chung là Gentiloni đã thoát nạn một cách nhân phẩm và không phải mang thương tích trong lần đầu gặp gở với Trump, và dĩ nhiên là buổi gặp gỡ như kiểu này cũng chẳng mang đến một kết quả thực dụng nào cả. 


Sau cái bắt tay từ giã Gentiloni, Trump đã nhanh chóng trở lại với chính mình: chán nản bồn chồn trong vị thế Tổng thống và "tuýt-tò-te" (Tweet) một cách động kinh, trong khi chờ đợi một cuộc gặp gỡ với một tân Thủ tướng Ý ở vườn thượng uyển Nhà trắng, và để cho thêm vào album kỷ niệm hằng hà sa số chính khách Ý đã đến rồi đi cứ như "bốn mùa thay lá" ở vườn hoa hồng. Như những De Gasperi, những Craxi, những Andreotti, những De Mita, những D'Alema, những Monti, những Letta, những Renzi, những Gentiloni, và còn còn nhiều nữa trong tương lai. 

Trong khi chẳng có tấm ảnh nào của Pavarotti. Đáng tiếc thật !!!


Roma, 21/04/2017

chuyển ngữ



PS: Những câu in nghiêng là chú thích riêng của người dịch.